ዊንስተን ቸርችል፡ ዴሞክራሲን ያዳነው አንበሳ ወይስ የኢምፓየር ወንጀለኛ?
ሁላችንም ዊንስተን ቸርችልን የምናውቀው ይመስለናል። ሲጋራውን እንደያዘ፣ የ”V” (የድል) ምልክቱን እያሳየ፣ በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ለብሪታንያ ህዝብ ድፍረት የሰጠውን መሪ። በናዚዝም ጨለማ ዓለም በተዋጠችበት ወቅት፣ ቸርችል የነጻነት ድምፅ ነበር።
ግን ይህ ምስል ታሪኩን በሙሉ ይነግረናል?
ባለፈው ሳምንት ስለ ማህተማ ጋንዲ—በሰላማዊ መንገድ ብቻ ኢምፓየርን ስለተገዳደረው ሰው—ተነጋግረን ነበር። በዚህ ሳምንት የፖድካስት ክፍላችን ደግሞ፣ የጋንዲን የነጻነት ጥያቄ አጥብቆ ይቃወም የነበረውን፣ “ህንዳውያን አውሬዎች ናቸው” እስከማለት የደረሰውን፣ ግን ደግሞ እንደ ሂትለር ያለውን አምባገነን በጽናት የታገለውን ዊንስተን ቸርችልን እንመረምራለን።
ታዲያ ቸርችል በእርግጥ ማን ነው?
ከውድቀት የተሰራ ጀግና
በ1940 ጠቅላይ ሚኒስትር ከመሆኑ በፊት፣ የቸርችል ህይወት በውድቀቶች የተሞላ ነበር። በትምህርቱ ደካማ ተማሪ ነበር። በ1915 በጋሊፖሊ ጦርነት በሺዎች የሚቆጠሩ ወታደሮችን ያስጨፈጨፈ ወታደራዊ ስህተት ሰርቶ ከስልጣን ተባረረ። “ጥቁሩ ውሻ” (The Black Dog) ብሎ በሚጠራው ከባድ የድብርት (depression) ህመም ሲሰቃይ ኖሯል።
ለአስር አመታት (1930ዎቹ) ከፖለቲካ ተገልሎ “የበረሃ ዓመታት” ሲል በጠራው ጊዜ ውስጥ ነበር። ሁሉም ሰው ሂትለርን ሲያቅፍ፣ ቸርችል ብቻውን “ይህ ሰው ጦርነት ያመጣል!” እያለ ሲያስጠነቅቅ የነበረ እብድ ተደርጎ ይቆጠር ነበር።
የ1940 ወሳኝ ሰዓት
አውሮፓ በሂትለር ጫማ ስር ስትወድቅና ብሪታንያ ብቻዋን ስትቀር፣ ይህ “ከሽፏል” የተባለው፣ በአልኮል ፍቅሩ የሚታወቀው አዛውንት፣ ብቸኛው አማራጭ ሆነ። ታዋቂው ንግግሩ “ለእናንተ ከደም፣ ከድካም፣ ከእንባና ከላብ በቀር የማቀርብላችሁ ነገር የለኝም” የሚለው፣ ተስፋ ለቆረጠ ህዝብ የሰጠው ብቸኛ ተስፋ ነበር። በዚህ ክፍል፣ ካቢኔው ከሂትለር ጋር በድብቅ ሰላም ለመደራደር ሲሞክር ቸርችል እንዴት ብቻውን እንደቆመ እንሰማለን።
የማይዘመረው የጨለማ ገጽ
ነገር ግን የቸርችልን ታሪክ ስንመረምር፣ ዓይናችንን መሸፈን የለብንም። ቸርችል ዴሞክራሲን ከናዚዝም ሲያድን፣ ያንኑ ዴሞክራሲ ለሌሎች ህዝቦች ይነፍግ ነበር።
ዘረኝነት፡ ቸርችል ለ”አንግሎ-ሳክሰን” (ነጭ) ዘር የበላይነት ጥልቅ እምነት ነበረው።
የቤንጋል ረሃብ (1943)፡ በህንድ ቤንጋል ግዛት በተከሰተው ረሃብ ወቅት፣ ቸርችል ምግብ እንዳይላክ በመከልከሉ ለ3-4 ሚሊዮን ህንዳውያን ሞት ተጠያቂ እንደሆነ የታሪክ ምሁራን ይናገራሉ።
ኬንያ (1950ዎቹ)፡ በኬንያ የ”ማው ማው” አመፅ ጊዜ፣ 1.5 ሚሊዮን ኪኩዩ ህዝብን በማጎሪያ ካምፖች እንዲታሰሩ፣ እንዲሰቃዩና እንዲገደሉ አዟል።
መደምደሚያ፡ “ታላቅነት” እና “መልካምነት”
እንዴት አንድ ሰው ጀግናም ወንጀለኛም፣ አዳኝም ገዳይም ሊሆን ይችላል? የቸርችል ታሪክ የሚያስተምረን አንድ ትልቅ ትምህርት አለ፡- “ታላቅነት” (Greatness) እና “መልካምነት” (Goodness) ሁልጊዜ አንድ ላይ ላይመጡ ይችላሉ።
አንድ ሰው በአንድ ወሳኝ የታሪክ አጋጣሚ ትክክለኛውን ነገር ሰርቶ፣ በሌላ አጋጣሚ አስከፊ ስህተት ሊሰራ ይችላል። እኛስ በእኛው ታሪክ ውስጥ እንዲህ አይነት “ታላላቅ” ግን “ውስብስብ” መሪዎችን እንዴት እንመዝናቸዋለን?
ስለ ቸርችል አስገራሚ የህይወት ታሪክ፣ ስለ ስዕል ፍቅሩ፣ ስለ አልኮል አጠቃቀሙ፣ እና ይህ ሁሉ ለዛሬው አለም ምን ትርጉም እንዳለው ለማወቅ የዚህን ሳምንት ሙሉ የፖድካስት ክፍል እንዲያዳምጡ እንጋብዛለን።
